Przerzeczyn-Zdrój to niewielka miejscowość uzdrowiskowa położona na Dolnym Śląsku, która skrywa jeden z najcenniejszych i najlepiej zachowanych zespołów renesansowych epitafiów rycerskich na Śląsku. Ten wyjątkowy kompleks zabytków sepulkralnych znajduje się przy gotyckim kościele Matki Boskiej Królowej Polski, wzniesionym w XIV wieku i przebudowanym w XVIII stuleciu.
Historia zespołu epitafijnego
Kolekcja epitafiów w Przerzeczynie-Zdroju powstawała głównie w XVI i XVII wieku. Najstarsza granitowa tablica, umieszczona przy zewnętrznym wejściu do zakrystii, pochodzi z przełomu XIII i XIV wieku. Przedstawia ona tarczę herbową ze skrzyżowanymi łapami niedźwiedzia, która prawdopodobnie jest pierwowzorem herbu rodziny von Pfeil.
Charakterystyka epitafiów
Na zewnętrznych ścianach kościoła, murach otaczających cmentarz i sąsiadujących budynkach znajduje się około 60 renesansowych i barokowych epitafiów oraz pomników nagrobnych. Płaskorzeźby przedstawiają postacie rycerzy w zbrojach, kobiet w strojach z epoki oraz dzieci. Każde epitafium jest oznaczone herbem szlacheckim, często z podpisem.
Najcenniejsze zabytki
Do najcenniejszych elementów kolekcji należy epitafium Hansa von Nemitz na zachodniej ścianie kościoła, które zachwyca precyzją wykonania. Można na nim dostrzec najdrobniejsze detale stroju rycerskiego – od klamerek i pasków po koronki koszuli. Na południowej ścianie znajduje się poruszające epitafium ukazujące kobietę żegnającą zmarłe dziecko, a także nagrobek Georga Nimitza z 1576 roku przedstawiający brodatego rycerza.
Epitafia dziecięce
Szczególnie wzruszające są epitafia dziecięce, w tym nagrobek dwojga dzieci z rodziny Seidlitz z 1582 roku oraz dwa podwójne nagrobki dziecięce rodu Pfeil z XVI wieku. Na płaskorzeźbach można dostrzec charakterystyczne „śmiertelne koszulki”, w które ubierano zmarłe dzieci.
Epitafia barokowe
Późniejsze, barokowe epitafia, zlokalizowane głównie na południowej ścianie prezbiterium i przedsionka, mają odmienny charakter. Zamiast przedstawień figuralnych zawierają głównie literackie opisy dokonań zmarłych. Z XVIII wieku pochodzą tablice poświęcone rodzinie słynnego poety i filozofa Daniela Caspera von Lohenstein.
Informacje praktyczne: – Zwiedzanie jest bezpłatne – Kościół jest dostępny podczas nabożeństw – Epitafia można oglądać z zewnątrz o każdej porze – Dojazd: autobusem PKS z Wrocławia lub Ząbkowic Śląskich – Parking dostępny przy kościele – Zalecana pora zwiedzania: dzień, przy dobrym oświetleniu
Podsumowanie
Zespół epitafiów w Przerzeczynie-Zdroju to wyjątkowy przykład sztuki sepulkralnej, który pozwala prześledzić nie tylko rozwój sztuki nagrobnej na przestrzeni wieków, ale także poznać historię lokalnych rodów szlacheckich. To miejsce, gdzie historia przemawia poprzez kamienne świadectwa przeszłości, tworząc niezwykłe muzeum pod gołym niebem.